Czym jest popyt i podaż? Reguły, zależności, równowaga

W kolejnym wiedzowym artykule postanowiliśmy przyjrzeć się dwóm, bardzo podstawowym zagadnieniom, które powinien znać każdy marketer. Z tego tekstu dowiecie się czym jest popyt i podaż, co je kształtuje oraz jakie elementy są z tym związane. Wspomnimy też o krzywych popytu i podaży.

Zaczynając od popytu…

W najprostszym tłumaczeniu, popyt to ilość czy też objętość danego produktu, jaką chcą kupić nabywcy w danym miejscu, czasie i po określonej cenie. Pojęcie to odnosi się zarówno do dóbr fizycznych, takich jak na przykład produkty spożywcze czy materiały budowlane, jak i usług, takich jak strzyżenie u fryzjera czy też doradztwo biznesowe.

Jakie czynniki wpływają na wysokość popytu? Podstawowym jest niewątpliwie cena. Im droższy jest dany produkt, tym mniejszy jest na niego popyt. Jeśli natomiast dany towar bądź usługa tanieją, klienci są bardziej skłonni, aby je kupić i wówczas popyt rośnie. Zależność ta nosi nazwę prawa popytu, a przedstawia ją tzw. krzywa popytu.

Widzimy na niej wyraźnie, że wraz ze wzrostem ceny, popyt stopniowo maleje. Warto jednak zauważyć, że wpływ ceny na popyt nie jest identyczny dla wszystkich produktów. Istnieją dobra, w przypadku których wzrost ceny skutkuje mniejszym lub wręcz żadnym spadkiem popytu. Wówczas mówimy, że popyt na taki produkt jest nieelastyczny. W odwrotnym przypadku, gdy nawet niewielka zmiana ceny powoduje szybki spadek popytu, mamy do czynienia z popytem elastycznym.

Z pojęciem popytu ściśle związane jest także pojęcie równowagi rynkowej. To sytuacja, w której popyt zrównuje się z podażą, czyli ilością dobra, jaką jest w stanie zaoferować sprzedawca. W sytuacji równowagi rynkowej produkt osiąga cenę, którą możemy określić mianem idealnej – zadowala ona konsumenta, który jest skłonny kupić za nią produkt, jak i producenta, który dzięki niej może sprzedać wszystkie oferowane produkty.

Od czego zależy popyt?

Co jeszcze, poza ceną, wpływa na wysokość popytu? Przede wszystkim, dochody i możliwości nabywcze klientów. Im większe, tym naturalnie wyższy popyt na dobra, których potrzebują odbiorcy. Popyt na konkretne produkty błyskawicznie wzrasta i spada także pod wpływem aktualnych trendów i mód. Najlepszym tego przykładem są rozmaite kolekcje odzieżowe – coś, co było „modne” i budziło ogromne zainteresowanie klientów jeszcze pół roku temu, dziś nadaje się wyłącznie na wyprzedaż. I to 70-procentową.

Chcesz podnieść swoje kompetencje marketingowe? Zostaw swój e-mail i dowiedz się więcej o certyfikowanych szkoleniach CIM.

W kontekście czynników wpływających na popyt warto wspomnieć także o ilości dóbr konkurencyjnych lub substytucyjnych. Innymi słowy, jeśli dany produkt, jak np. wiertarkę firmy X klient może zastąpić wiertarkami 10 innych firm, a na dodatek istnieją inne urządzenia, które służą do tego samego celu, wówczas popyt będzie znacznie mniejszy. Natomiast w przypadku produktów unikalnych i producentów, którzy są monopolistami w swojej kategorii, popyt będzie miał znacznie większy potencjał wzrostu i utrzymania się na wysokim poziomie.

Czym jest podaż?

Podaż to ilość produktu, jaką producenci są w stanie w danej chwili zaoferować klientom. Podobnie jak w przypadku popytu, tutaj również możemy mówić o zależności od ceny. Prawo podaży zakłada bowiem, że jeśli inne czynniki są stałe, ilość oferowanego dobra wzrasta, gdy rośnie jego rynkowa cena. Zależność tę prezentuje tak zwana krzywa podaży.

Jest w tym mnóstwo logiki – producenci, chcąc zarobić więcej, będą bardziej skłonni do dostarczania na rynek produktów, których cena jest wyższa.

Od czego zależy podaż?

Poza wspomnianą ceną, wpływ na zmianę podaży ma choćby technologia, w jakiej wytwarzane są produkty oraz know-how zespołu, który nad nimi pracuje. Im wyższe będą jego umiejętności i doświadczenie, tym szybciej firma będzie w stanie dostarczyć towar na rynek. Zależność tę możemy odnieść także do sektora usług. Im sprawniejsi będą pracownicy świadczący daną usługę, tym szybciej będą mogli wyświadczyć ją ponownie kolejnemu klientowi.

AUDIOBOOK DO POBRANIA: najważniejsze tezy zawarte w książce „How Brands Grow” prof. Byrona Sharpa

Na podaż wpływa także zależność firmy od zewnętrznych dostawców. Jeśli nie dostarczają oni surowców w terminie bądź też dostarczają tylko ich ograniczoną ilość, przedsiębiorstwo nie będzie w stanie zadbać o pożądaną podaż produktu. Podobnie dzieje się, gdy firma ma ograniczony dostęp do czynników wytwórczych takich jak np. surowce naturalne, które są niezbędne do wyprodukowania danego dobra. Innym czynnikiem mikrośrodowiska, który wpływa na wysokość podaży jest konkurencja w danym sektorze. Im więcej jest sprzedawców i im szybciej rośnie dana branża, tym więcej dóbr będzie trafiało na rynek.

Podaż jest uzależniona również od polityki państwa, w którym znajduje się firma. Jeśli prowadzi ono szerokie działania interwencyjne, zakłócając mechanizmy wolnorynkowe, może ono wywoływać zarówno drastyczne wzrosty, jak i spadki podaży. Również polityka w obszarze importu i eksportu ma tutaj duże znacznie. Im mniej ograniczeń w wymianie dóbr między państwami, tym wyższa jest podaż danego dobra. Sprzedawcy mogą wówczas bowiem zaoferować je większej liczbie klientów, z czego, chcąc zarabiać więcej, chętnie korzystają.